Witaminy

Skocz do: nawigacja, szukaj

Witamina - organiczny związek chemiczny, substancja egzogenna dla określonego organizmu. Nazwa pochodzi od łacińskich słów vita (życie) i amina - związek chemiczny zawierający grupę aminową (w rzeczywistości nie wszystkie witaminy taką grupę posiadają). Nazwa została wymyślona przez polskiego biochemika Kazimierza Funka w 1912 r.

Witaminy nie należą do typowych składników pokarmowych - pełnią funkcję regulacyjną.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminy jest niewielkie i liczone w miligramach (mg), a nawet w mikrogramach (μg).

Przedawkowanie, niedobór lub brak jakiejś z witamin, po wyczerpaniu zapasów organizmu, prowadzi do jednostek chorobowych, które nazywamy w zależności od zaawansowania hiperwitaminozą lub awitaminozą (całkowity brak witaminy) lub hipowitaminozą (niedobór częsciowy).

Związki organiczne, które dopiero w organizmie zostają przekształcone w odpowiednią witaminę, nazywa się prowitaminami.

Porównanie wybranych witamin[edytuj]

R* Nazwa wit. Źródła pokarmowe Rola w organizmie Awitaminoza Hiperwitaminoza

T
ł
u
s
z
c
z
e

A

Jaja, wątroba, tran, produkty mleczne oraz, jako prowitamina karoten, marchew i pomidory

Odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku i prawidłowy stan naskórka. Dzieci z niedoborem witaminy A rosną nieprawidłowo.

"Kurza ślepota" (niedowidzenie o zmierzchu), zmiany skórne

Zmiany skórne

D

Tran, wątroba, masło, jaja, mleko

Wchłanianie wapnia, metabolizm tkanki kostnej

Krzywica u dzieci, osteoporoza u dorosłych

Demineralizacja kości, złamania kości, nudności i inne objawy ogólne

E

Oleje roślinne (sojowy, kukurydziany, słonecznikowy), migdały, margaryna, jaja, orzechy włoskie i ziemne, kiełki pszenicy, mąka pełnoziarnista, mleko, brukselka i inne zielonolistne warzywa

Główny antyoksydant chroniący komórki przed utleniaczami, chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem, leczenie męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca

Rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych

Zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia

K

Jarzyny, wątroba, olej sojowy

Krzepnięcie krwi

Krwawienia - tzw. skazy krwotoczne

Nieznana

W
o
d
a

Grupa witamin B

B1

Mięso, wątroba, jaja, drożdże, owoce strączkowe, chleb razowy, mleko

Prawidłowy stan tkanki nerwowej, metabolizm cukrów i lipidów

Beri-beri, zapalenie wielonerwowe

B2

Drożdże, mleko, jaja, jarzyny

Przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach w siatkówce

Zmiany skórne (łojotok, zajady), zmiany w obrębie rogówki, światłowstręt

B6

wątroba, makrela, owoc awokado, banan, mięso, jarzyny, jaja

Przemiany aminokwasów, procesy krwiotwórcze

Zmiany w szpiku kostnym

B12

Wątroba, mięso, mleko

Procesy krwiotwórcze

Niedokrwistość

PP

Wątroba, mięso, drożdże

Utlenianie biologiczne

Pelagra

C

Owoce cytrusowe, kapusta kiszona, owoce dzikiej róży, czarne jagody, zielona papryka

Prawidłowy stan tkanki łącznej, poprawia odporność i przyspiesza okres gojenia ran

Gnilec (szkorbut)

H

Wątroba, orzechy włoskie i ziemne, mąka sojowa, żółtka jaj, kraby, migdały, sardynki, grzyby, brązowy (naturalny) ryż, mąka pełnoziarnista, szpinak, marchew, pomidory

Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaganiu funkcji tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla, wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów, uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny (odpowiedzialnej za krzepliwość krwi).

Objawami niedoboru biotyny są zmiany skórne (wysypki, stany zapalne), a także wypadanie włosów i podwyższony poziom cholesterolu oraz zmiany zapalne jelit. Ze względu na to, że biotyna może być syntetyzowana przez florę bakteryjną, do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zwykle pod wpływem innych czynników niż niedobór pokarmowy (np. szerokospektralna antybiotykoterapia).

R* - rozpuszczalnik danej witaminy

Źródło: Wikipedia