Edytujesz Witaminy

'''Witamina''' - organiczny [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_chemiczny związek chemiczny],  [http://pl.wikipedia.org/wiki/Substancja_egzogenna substancja egzogenna] dla określonego organizmu. 
Nazwa pochodzi od łacińskich słów ''vita'' (życie) i ''amina'' - związek chemiczny zawierający grupę 
aminową (w rzeczywistości nie wszystkie witaminy taką grupę posiadają). Nazwa została wymyślona przez 
polskiego biochemika [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Funk Kazimierza Funka] w 1912 r.

Witaminy nie należą do typowych składników pokarmowych - pełnią funkcję regulacyjną.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminy jest niewielkie i liczone w miligramach (mg), a 
nawet w mikrogramach (μg).

Przedawkowanie, niedobór lub brak jakiejś z witamin, po wyczerpaniu zapasów organizmu, prowadzi 
do jednostek chorobowych, które nazywamy w zależności od zaawansowania hiperwitaminozą lub 
awitaminozą (całkowity brak witaminy) lub hipowitaminozą (niedobór częsciowy).

Związki organiczne, które dopiero w organizmie zostają przekształcone w odpowiednią witaminę, 
nazywa się prowitaminami.

==Porównanie wybranych witamin==

{|border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 width="100%" 
|-valign="middle" align=center
!width=36|R*
!width=69 colspan=2|Nazwa wit.
!width=120|Źródła pokarmowe
!width=132|Rola w organizmie
!width=108|Awitaminoza
!width=123|Hiperwitaminoza
|-
|width=36 rowspan=4 valign=middle align=center|
T<br>ł<br>u<br>s<br>z<br>c<br>z<br>e
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
A
|width=120 valign=top|
Jaja, wątroba, tran, produkty mleczne oraz, jako prowitamina karoten, marchew i pomidory
|width=132 valign=top|
Odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku i prawidłowy stan naskórka. Dzieci z niedoborem witaminy A rosną nieprawidłowo.
|width=108 valign=top|
"Kurza ślepota" (niedowidzenie o zmierzchu), zmiany skórne
|width=123 valign=top|
Zmiany skórne
|-
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
D
|width=120 valign=top|
Tran, wątroba, masło, jaja, mleko
|width=132 valign=top|
Wchłanianie wapnia, metabolizm tkanki kostnej
|width=108 valign=top|
Krzywica u dzieci, osteoporoza u dorosłych
|width=123 valign=top|
Demineralizacja kości, złamania kości, nudności i inne objawy ogólne
|-
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
E
|width=120 valign=top|
Oleje roślinne (sojowy, kukurydziany, słonecznikowy), migdały, margaryna, jaja, orzechy włoskie i ziemne, kiełki pszenicy, mąka pełnoziarnista, mleko, brukselka i inne zielonolistne warzywa
|width=132 valign=top|
Główny antyoksydant chroniący komórki przed utleniaczami, chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem, leczenie męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca
|width=108 valign=top|
Rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
|width=123 valign=top|
Zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia
|-
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
K
|width=120 valign=top|
Jarzyny, wątroba, olej sojowy
|width=132 valign=top|
[[Krzepnięcie krwi]]
|width=108 valign=top|
Krwawienia - tzw. skazy krwotoczne
|width=123 rowspan=7 align=center|
Nieznana
|-
|width=36 rowspan=7 valign=middle align=center|
W<br>o<br>d<br>a
|width=30 rowspan=5 valign=middle align=center|
Grupa witamin B
|width=39 valign=middle align=center|
B<sub>1</sub>
|width=120 valign=top|
Mięso, wątroba, jaja, drożdże, owoce strączkowe, chleb razowy, mleko
|width=132 valign=top|
Prawidłowy stan tkanki nerwowej, metabolizm cukrów i lipidów
|width=108 valign=top|
Beri-beri, zapalenie wielonerwowe
|-
|width=39 valign=middle align=center|
B<sub>2</sub>
|width=120 valign=top|
Drożdże, mleko, jaja, jarzyny
|width=132 valign=top|
Przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach
w siatkówce
|width=108 valign=top|
Zmiany skórne (łojotok, zajady), zmiany w obrębie rogówki, światłowstręt
|-
|width=39 valign=middle align=center|
B<sub>6</sub>
|width=120 valign=top|
wątroba, makrela, owoc awokado, banan, mięso, jarzyny, jaja
|width=132 valign=top|
Przemiany aminokwasów, procesy krwiotwórcze
|width=108 valign=top|
Zmiany w szpiku kostnym
|-
|width=39 valign=middle align=center|
B<sub>12</sub>
|width=120 valign=top|
Wątroba, mięso, mleko
|width=132 valign=top|
Procesy krwiotwórcze
|width=108 valign=top|
Niedokrwistość
|-
|width=39 valign=middle align=center|
PP
|width=120 valign=top|
Wątroba, mięso, drożdże
|width=132 valign=top|
Utlenianie biologiczne
|width=108 valign=top|
Pelagra
|-
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
C
|width=120 valign=top|
Owoce cytrusowe, kapusta kiszona, owoce dzikiej róży, czarne jagody, zielona
papryka
|width=132 valign=top|
Prawidłowy stan tkanki łącznej, poprawia odporność i
przyspiesza okres gojenia ran
|width=108 valign=top|
Gnilec (szkorbut)
|-
|width=69 colspan=2 valign=middle align=center|
H
|width=120 valign=top|
Wątroba, orzechy włoskie i ziemne, mąka sojowa, żółtka jaj, kraby, migdały, sardynki, grzyby, brązowy (naturalny) ryż, mąka pełnoziarnista, szpinak, marchew, pomidory
|width=132 valign=top|
Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaganiu funkcji tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla, wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów, uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny (odpowiedzialnej za krzepliwość krwi).
|width=108 valign=top|
Objawami niedoboru biotyny są zmiany skórne (wysypki, stany zapalne), a także wypadanie włosów i podwyższony poziom cholesterolu oraz zmiany zapalne jelit. Ze względu na to, że biotyna może być syntetyzowana przez florę bakteryjną, do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zwykle pod wpływem innych czynników niż niedobór pokarmowy (np. szerokospektralna antybiotykoterapia).
|}
R* - rozpuszczalnik danej witaminy

[[Kategoria:Artykuły spożywcze]]